An online connection between the Persian-speaking world, Bulgaria, Romania and the rest – Онлайн връзка между персоговорящия свят, България, Румъния и останалите – Legătură online între lumea persofonă, Bulgaria, România şi celelalte – روابط انلاین بین دنیای فارسی زبان بلغارستان رومانیا و دیگران
Javad Amini, Cultural Advisor of the Islamic Republic of Iran in Bulgaria
One of the oldest Persian celebrations, Shab-e Yalda (Yalda Night), sometimes referred to as Shab-e Chelleh, is annually observed on December 21 by Iranians all over the world. Yalda is a winter solstice celebration that occurs at the end of autumn and on the eve of the first day of winter, which is the year’s longest night.
Iranians commemorate the last night of fall as the rebirth of the sun and the triumph of light over darkness since days get longer and nights are shorter in the winter. On Shab-e Yalda, people meet friends or relatives, generally at the house of grandparents or the elderly members of the family, to celebrate the longest night of the year by eating nuts and fruits, reciting the poems of the Iranian renowned poet, Hafiz, expressing good wishes, conversing and entertaining each other to welcome winter and bid farewell to fall.
Despre unul dintre cele mai mari sărbători iraniene
Javad Amini, consilier cultural al Republicii Islamice Iran la Sofia
Una dintre cele mai vechi sărbători persane, Shab-e Yalda (Noaptea Yalda), denumită uneori Shab-e Chelleh, este sărbătorită anual la 21 decembrie de iranienii din întreaga lume. Yalda este o sărbătoare a solstițiului de iarnă care are loc la sfârșitul toamnei și în ajunul primei zile de iarnă, care este cea mai lungă noapte din an.
Iranienii comemorează ultima noapte de toamnă ca fiind renașterea soarelui și triumful luminii asupra întunericului, deoarece zilele devin mai lungi și nopțile sunt mai scurte în timpul iernii. La Shab-e Yalda, oamenii se întâlnesc cu prietenii sau rudele, în general în casa bunicilor sau a membrilor mai în vârstă ai familiei, pentru a sărbători cea mai lungă noapte din an, mâncând nuci și fructe, recitând poezii ale renumitului poet iranian Hafiz, exprimându-și urări de bine, conversând și distrându-se reciproc pentru a întâmpina iarna și a-și lua rămas bun de la toamnă.
Джавад Амини, съветник по въпросите на културата на Ислямска република Иран в България
Един от най-старите персийски празници, Шаб-е Ялда (Нощта на Ялда), понякога наричан Шаб-е Челе, се отбелязва ежегодно на 21 декември от иранците по целия свят. Ялда е празник на зимното слънцестоене, който се отбелязва в края на есента и в навечерието на първия ден на зимата, когато е най-дългата нощ в годината.
Иранците отбелязват последната нощ на есента като възраждане на слънцето и победа на светлината над тъмнината, тъй като през зимата дните стават по-дълги, а нощите – по-къси. В нощта на Ялда хората се срещат с приятели или роднини, обикновено в дома на баба и дядо или на възрастните членове на семейството, за да отпразнуват най-дългата нощ в годината, като ядат ядки и плодове, рецитират стихотворения на известния ирански поет Хафез, изразяват добри пожелания, разговарят и се забавляват, за да посрещнат зимата и да се сбогуват с есента.
جامعۀ ایران تا پیش از انقلاب اسلامی بخشی از جریان جهانی اندیشه‌ها بود و پدیدآورندگان آن از دستاوردهای اندیشۀ جهانی برای نقد واقعیت آن استفاده می‌کردند. برای مثال «نظریۀ وابستگیِ» معروف، که جهان را به یک مرکز توسعه‌یافتۀ صنعتی و یک حاشیۀ استثمارشده تقسیم می‌کند، برای درک مقالۀ «غرب‌نشینی» جلال آل احمد (1961) بسیار به‌کار آمد. مسیر توسعۀ ایران را با غلبه بر عقب‌ماندگی تکنولوژیکی و اقتصادیِ ایجادشده توسط تابعیت شبه‌استعماری ترسیم می‌کند.
به همین ترتیب، موفقیت‌های موج دوم فمینیسم (که در دهه‌های 1960 و 1970 در غرب به اوج خود رسید) مبنای درک رمانی شد که در بستری کاملاً فرهنگی‑ایرانی نوشته شده بود. این رمان سووشون نام داشت و نوشتۀ سیمین دانشور بود.
تا پیش از دانشور، در ایران فقط مردان رمان می‌نوشتند، بنابراین می‌توان دانشور را اولین زن رمان‌نویس ایرانی دانست. این رمان از تکامل شخصی یک زن تحصیل‌کردۀ ایرانی می‌گوید که از تبعیت او از هنجارهای اجتماعی و نظم مردسالارانه شروع می‌شود و تا اعتراض آشکار او به وضعیت موجود ادامه می‌یابد.این تکامل براساس پویایی اخلاقی درونی قهرمانی اتفاق می‌افتد که هیچ الگو و پشتوانه‌ای برای رهایی خود ندارد. او خود را از نظم ظالمانه رها می‌کند و پیشگام جنبش زنان ایران می‌شود. گرچه در زمان ما جنبش فمینیستی به‌طور سنتی قوی است، اما در طول جنگ جهانی دوم، یعنی زمانی که کنش در رمان اتفاق می‌افتد، به‌سختی درحال ظهور بود.
این مقاله درپی آن است که اثبات کند رمان سووشون از موج دوم فمینیسم در غرب الهام گرفته است، همچنین امواج فمینیسم را بررسی می‌کند، زندگینامۀ سیمین دانشور را ارائه می‌کند، ارجاعاتی به بخش‌هایی از رمان دارد و رهایی شخصیت اصلی زری را، که دانشور آشکارا با آن یکی می‌شود، تحلیل می‌کند. روش مورد استفاده را خواندن نزدیک می‌نامند.
این نکته حائز اهمیت است که تکامل معنوی زری در سووشون را عوامل متعددی تعیین می‌کنند که می‌توان به این موارد اشاره کرد:
میل او به امنیت و یکپارچگی خانه و خانواده؛ تضاد میان تحصیلات درجه‌یک او در مدرسۀ انگلیسی شیراز و فساد و ویرانی ناشی از جنگ و اشغال جنوب ایران به‌دست بریتانیا و درنهایت ظهور و سپس افزایش شجاعت زری برای مخالفت با نظم انسان‌ساخته‌ای که در آن او را جنس پست‌تر معرفی می‌کند.
این تحول که با پویایی‌های درونی صورت می‌گیرد زری را متوجه این نکته می‌کند که اگر موضوع مدنظر او صرفاً روابط عمومی باشد، هرچه به آن اهمیت می‌دهد نابود می‌شود. او می‌داند که تا زمانی که جامعه مجبور به این کار نشود به او احترام نمی‌گذارد. با این حال، مخالفت او با قوانین تحمیلی، یک هوس زودگذر نیست، بلکه احساسی عمیقاً آگاهانه از نیاز به عدالت در جهانی است که درحال فروپاشی است.
سووشون، زمان اشغال ایران (1941)، یعنی دوران تفرقه‌افکنی در جنوب ایران، را به‌تصویر می‌کشد. برخی برای کسب قدرت درتلاش‌اند تا با انگلیسی‌ها همکاری کنند، عده‌ای از شرایط نابسامان جامعه سوء‌استفاده می‌کنند و از قاچاق اسلحه سود می‌برند، تعدادی علیه دولت توطئه می‌کنند و بعضی نیز یا با همه‌گیری تیفوس مبارزه می‌کنند و یا بیماران روانی را درمان می‌کنند. در این میان، زری تلاش می‌کند تا سرزمینش را بدون جنگ به‌دست آورد. تفاوت زری با دیگران در این است که او برای خدمت به زندگی تلاش می‌کند، درحالی‌که دیگران در خدمت قدرت هستند. البته این یکی از نشانه‌هایی است که نشان می‌دهد سووشون با درک نقش زنان در جامعه و با مفاهیم موج دوم فمینیسم مطابقت دارد.
La società iraniana prima della Rivoluzione Islamica faceva parte del flusso globale di idee e i suoi creatori hanno utilizzato i successi del pensiero mondiale per criticare la loro realtà.
Ad esempio, la famosa teoria della dipendenza, che divide il mondo in un centro industrialmente sviluppato e una periferia sfruttata, è diventata fondamentale per comprendere il saggio scritto da Jalal Al-e Ahmad Occidentosis (1961). Il saggio delinea un percorso per lo sviluppo dell’Iran attraverso il superamento dell’arretratezza tecnologica ed economica create dalla subordinazione quasi coloniale.
Allo stesso modo, i successi della seconda ondata di femminismo (che ha raggiunto il suo apice in Occidente negli anni ’60 e ’70) sono diventati la base per comprendere un romanzo scritto in un contesto culturale prettamente iraniano, intitolato Savushun, di Simin Daneshvar. Daneshar è la prima scrittrice iraniana di romanzi poiché solo gli uomini hanno scritto romanzi prima di lei.
Il romanzo racconta l’evoluzione personale di una donna istruita, iniziando dalla sua subordinazione alle norme sociali e all’ordine patriarcale fino alla sua aperta protesta contro lo status quo. Questo sviluppo del personaggio principale avviene sulla base della dinamica etica interiore dell’eroina, che non ha modelli di ruolo, nessun supporto su cui fare affidamento per la sua emancipazione. Si libera dall’ordine oppressivo e, così facendo, diventa la pioniera del movimento delle donne iraniane. Al giorno d’oggi, il movimento femminista è tradizionalmente forte, ma durante la Seconda Guerra Mondiale, quando si svolge l’azione del romanzo, si è appena manifestato.
L’articolo dimostra che il romanzo Savushun è ispirato dalla seconda ondata di femminismo in ascesa in Occidente. In questo articolo vengono esaminate le ondate del femminismo, viene presentata la vita di Simin Daneshvar, sono riportate citazioni dal romanzo e viene analizzata l’emancipazione del personaggio principale, Zari, con il quale Daneshvar si identifica chiaramente. Il metodo utilizzato è chiamato close reading.
L’evoluzione spirituale di Zari in Savushun è guidata da diversi fattori: dal desiderio di sicurezza e integrità della sua casa e della sua famiglia, dalla contraddizione tra l’istruzione di prima classe, ricevuta presso la scuola britannica di Shiraz, e la corruzione e la devastazione causate dalla guerra nel sud del’Iran Britannico sotto occupazione, dalla comparsa e dall’intensificazione del coraggio di Zari di opporsi all’ordine creato da uomini privilegiati, in cui si identifica come inferiore.
Questa evoluzione avviene interamente con l’aiuto di dinamiche interne che fanno capire a Zari che se lei sarà semplicemente oggetto del giudizio pubblico, tutto ciò a cui tiene, sarà distrutto. Capisce che la società non la rispetterà finché non la costringerà a farlo. Allo stesso tempo, il suo disaccordo con le regole imposte non è un capriccio, ma un senso profondamente consapevole di giustizia in un mondo che crolla.
Ambientato durante l’occupazione del 1941, il romanzo descrive la divisione che si è creata nel sud dell’Iran: alcuni cooperano con gli inglesi nella loro ricerca del potere, altri approfittano della situazione precaria e del contrabbando di armi, un terzo gruppo di persone cospira contro il governo, mentre un quarto gruppo combatte l’epidemia di tifo o cura i malati di mente. In questo mondo in cui ognuno combatte a modo suo, Zari cerca di rivendicare un territorio libero dai disagi della guerra. Zari si sforza di servire la Vita, mentre gli altri personaggi servono il Potere. Questo è solo uno dei tanti segni che dimostrano che questo romanzo, comprendendo il ruolo delle donne nella società, corrisponde ai concetti della seconda ondata del femminismo.
Jalal Al-e Ahmad is one of the most important prerevolutionary Iranian intellectuals (source: Facebook)
English-lanaguage transcription of Vladimir Mitev’s lecture, conducted online in Romanian
On May 27, 2022, Vladimir Mitev, founder of the blog “The Persian Bridge of Friendship,” delivered an online lecture in Romanian entitled “Social and Anticolonial Motives in Pre-Revolutionary Iranian Thought” to the audience of the Center for Near Eastern and Mediterranean Studies at Babes-Bolyai University in Cluj-Napoca. The text below is a transcript of Vladimir’s lecture, and the discussion that took place after the lecture will be published in a separate article. The opening remarks are by Prof. Dr. Marius Lazar, Director of the Middle East Centre at the University.
Here is the video from the lecture with subtitles in English:
Jalal Al-e Ahmad este unul dintre autori de seamă din perioada prerevoluționară (sursă: Facebook)
Transcrierea conferinței lui Vladimir Mitev, ținută online în limba română
În ziua de 27 mai 2022 fondatorul blogului Podul Persan al Prieteniei, Vladimir Mitev a ținut o conferință online în limba română, întitulată ”Motive sociale și anticoloniale în gândirea iraniană prerevoluționară” în fața publicului Centrului de Studii Asupra Orientului Mijlociu și a Mediteranei al Universității Babeș-Bolyai din Cluj-Napoca. Textul de mai jos este transcrierea prelegerii lui Vladimir, iar într-un articol separat va fi publicată discuția care a avut loc după acest eveniment. Cuvintele de deschidere îi aparțin pe prof. dr. Marius Lazăr, directorul centrului oriental al UBB.
Джалал Ал-е Ахмад е една от ключовите фигури в иранската предреволюционна мисъл (източник: Facebook)
Транскрипция на лекцията на Владимир Митев, проведена онлайн на румънски език
На 27 май 2022 г. основателят на блога “Персийският мост на приятелството” Владимир Митев изнесе онлайн лекция на румънски език, озаглавена “Социални и антиколониални мотиви в дореволюционната иранска мисъл”, пред аудиторията на Центъра за близкоизточни и средиземноморски изследвания към Университета “Бабеш-Боляй” в Клуж-Напока. Текстът по-долу е стенограма на лекцията на Владимир, а в отделна статия ще бъде публикувана дискусията, която се проведе след събитието. Встъпителните думи са на проф. д-р Мариус Лазар, директор на близкоизточния център на към университета.
Лекцията може да бъде проследена със субтитри на български език тук:
În noaptea înainte de ultimul miercuri înainte de Anul Nou Iranian oameni sar peste foc pentru sănătate (sursă: Tasnim News Agency, CC BY-SA 4.0, via Wikipedia Commons)
Despre semnificația anului nou iranian: un miracol pe care politica și săbiile nu-l pot realiza
Fereydoun Majlessi
Anul nou iranian (Nowruz) este o sărbătorie străveche pentru un vast spațiu geografic și cultural care se extinde mult dincolo de granițele Iranului modern. În 2022, Nowruz are loc la 20 martie 2022. Pentru a arunca o privire asupra semnificației profunde a acestei sărbători și a importanței sale, Podul persan al Prieteniei a republicat un articol al lui Fereydoun Majlessi – fost diplomat iranian, actual analist de afaceri internaționale și intelectual de marcă.
Acest articol a fost publicat pe Nowruz 1401 (20 martie 2022) de publicația Nim rooz.
Ce ne așteptăm de la Nowruz și de la sosirea primăverii că ne felicităm unii pe alții? Înflorește o nouă speranță și un sentiment de viață în psihicul nostru? Ne așteptăm să fim din nou verzi și fericiți, în locul frunzelor fărâmițate de anul trecut?
În acest an, avem mai multă speranță pentru Nowruz. În ultimii doi ani, am fost în doliu de Nowruz. AU fost două Nowruz-uri la care, în loc să fim împreună și să împărtășim bucuria, ne-au invitat să ne izolăm și să stăm departe. Mulți dintre noi au pierdut prieteni și rude. Și, sătui de izolarea în carantină și în snop, suntem nerăbdători!
В нощта преди последната сряда преди Иранската нова година има традиция да се прескачат огньове за здраве (източник: Tasnim News Agency, CC BY-SA 4.0)
За смисъла на иранската нова година: чудо, което политиката и мечовете не могат да постигнат
Феридун Маджлеси
Иранската Нова година (Ноуруз) е древен празник, почитан в обширно географско и културно пространство, което се простира далеч отвъд границите на съвременен Иран. През 2022 г. Ноуруз, считан още за началото на пролетта, се пада на 20 март 2022 г. За да се запознаем с дълбокото значение на този празник и неговата важност, блогът “Персийският мост на приятелството” препечатва статия на Феридун Маджлеси – бивш ирански дипломат, настоящ анализатор по международните отношения и водещ ирански интелектуалец.
Тази статия бе публикувана на Ноуруз 1401 г. (20 март 2022 г.) от изданието “Пладне”.
Какво очакваме от Новруз и настъпването на пролетта, за да се поздравяваме взаимно? Разцъфтява ли в душата ни нова надежда и усещане за живот? Очакваме ли да бъдем отново зелени и щастливи, а не да се превърнем в смачкани листа както беше миналата година?
Тази година имаме повече надежда за Новруз. През последните две години скърбим на Ноуруз. Това бяха два Ноуруз, в които вместо да бъдем заедно и да споделяме радостта си, бяха поканени да се изолираме и да останем настрана едни от други. Много от нас загубиха приятели и роднини. И тъй като ни е писнало от изолация, локдаун и наблюдение, сме нетърпеливи!
The Persian Bridge of Friendship - Персийският мост на приятелството - Podul Persan al Prieteniei - پل دوستی فارسی 