Феридун Маджлеси: Днешните ирански интелектуалци продължават да клонят наляво, но са свободни от идеологически капани

Писателката Фатане Хадж Сейед Джавади и персийската корица на романа ѝ “Сутрин с махмурлук” (източник: Ketabnews)

Интервю с иранския писател и преводач за особеностите на “ангажираната” литература преди революцията и за промените в иранската литература след революцията

Владимир Митев

Феридун Маджлеси е бивш дипломат, работил във Вашингтон и Брюксел в европейската общност преди иранската революция от 1979 г. Оттогава той е мениджър и предприемач, както и писател и преводач. Превел е Гор Видал и Робърт Грейвс на персийски език.

Advertisement

Fereydoun Majlessi: Intelectualii iranieni de astăzi continuă să încline spre stânga, dar sunt liberi de capcanele ideologice

Scriitoarea Fattaneh Haj Seyed Javadi și coperta persană a romanului său Dimineața mahmură/Dimineața de După (sursa: Ketabnews)

Un interviu cu autorul și traducătorul iranian despre specificul literaturii “angajate” prerevoluționare și despre schimbările postrevoluționare din literatura iraniană

Vladimir Mitev

Fereydoun Majlessi este un fost diplomat, care a lucrat la Washington DC și la Bruxelles în cadrul comunității europene înainte de Revoluția iraniană din 1979. De atunci, a fost manager și antreprenor, precum și scriitor și traducător. I-a tradus în limba persană pe Gore Vidal și Robert Graves. În prezent, este jurnalist independent, editorialist și expert în politică externă. 

Fereydoun Majlessi: Today’s Iranian intellectuals continue to lean to the left, but are free from ideological traps

The writer Fattaneh Haj Seyed Javadi and the Persian cover of her novel The Morning After (source: Ketabnews)

An interview with the Iranian author and translator about the specifics of the pre-revolutionary “engaged” literature and about the post-revolutionary changes in Iranian literature

Vladimir Mitev

Fereydoun Majlessi is a former diplomat, who served in Washington DC and in Brussels in the European community before the Iranian Revolution in 1979. Since then he has been a manager and an entrepreneur, as well as a writer and translator. He has translated Gore Vidal and Robert Graves into Persian. 

Greek authorities support Ukrainain refugees and neglect other migrants

The authorities’ efforts to evict Eleonas periodically spark protests (source)

Siavash Shahabi’s testimony at a feminist meeting in Sofia

Siavash Shahabi

On 10 September 2022 a panel on migration took place in the Artchitects’ Club in Sofia within the conference an international feminist meeting, which was organized by the Bulgarian feminist organization LevFem and Transnational Social Strike Platform (8-11 September 2022). Below you can read a slightly edited version of Siavash Shahabi’s speech within the panel. Siavash Shahabi is an Iranian political refugee, living in Athens and blogging at “The Fire Next Time”. 

Hello. I am Siavash, a political refugee from Iran. At the moment I live in Athens and have been there about 6 years. I wanted to talk about the situation in Greece, in Athens. 

Generally speaking, in Greece, the capacity of the refugee camps is just 17,000 refugees. Of course, the number of refugees in the region is much bigger. At the moment we start with Athens and immigration and asylum body wants to close the last camp in the city – Eleonas. In spite of the health situation in the camp, many of the migrants want to stay there because they have easy access to medical care, schools are near and access to any work. It is something that they cannot have access to, while they are living in other camps because all of them are so far from the cities and there is no proper provision of the services inside the camps for them, especially medical services.

Speaking about the other camps, I have to mention that most of the people that are living there come from the vulnerable groups, like pregnant women, mostly people from African countries. The majority of whom have been living in Greece for five or six years without documents.

Autoritățile grecești sprijină refugiații ucraineni și neglijează alți migranți

Încercările perioadice de a evicta tabara Eleonas provoacă mereu proteste (sursă)

Mărturia lui Siavash Shahabi la o întâlnire feministă din Sofia

Siavash Shahabi

La 10 septembrie 2022, în cadrul conferinței Întâlnire Feministă Internațională, organizată de organizația feministă bulgară LevFem și de Platforma Transnațională de Grevă Socială (8-11 septembrie 2022), a avut loc la Clubul Architecților din Sofia un panel pe tema migrației. Mai jos puteți citi o versiune ușor editată a discursului lui Siavash Shahabi în cadrul panelului. Siavash Shahabi este un refugiat politic iranian, care locuiește în Atena și scrie pe blogul “The Fire Next Time”. 

Bună ziua. Eu sunt Siavash, un refugiat politic din Iran. În prezent, locuiesc în Atena și sunt acolo de aproximativ 6 ani. Am vrut să vorbesc despre situația din Grecia, din Atena. 

În general, în Grecia, capacitatea taberelor de refugiați este de doar 17.000 de refugiați. Bineînțeles, numărul refugiaților din regiune este mult mai mare. În momentul de față începem cu Atena, iar organismul de imigrație și azil vrea să închidă ultima tabără din oraș – Eleonas. În ciuda situației sanitare din tabără, mulți dintre migranți doresc să rămână acolo pentru că au acces ușor la asistență medicală, școlile sunt aproape și au acces la orice loc de muncă. Sunt lucruri la care nu au acces, în timp ce locuiesc în alte tabere, deoarece toate acestea sunt atât de departe de orașe și nu există o furnizare adecvată a serviciilor în interiorul taberelor pentru ei, în special a serviciilor medicale.

Vorbind despre celelalte tabere, trebuie să menționez că majoritatea persoanelor care trăiesc acolo provin din grupuri vulnerabile, cum ar fi femeile însărcinate, în special persoane din țările africane. Majoritatea dintre aceștia trăiesc în Grecia de cinci sau șase ani fără documente.

Гръцките власти подкрепят украинските бежанци и пренебрегват други мигранти

Опитите за изселване на бежанския лагер “Елеонас” периодично пораждат протести (източник)

Свидетелство на Сиаваш Шахаби на феминистка среща в София

Сиаваш Шахаби

На 10 септември 2022 г. в Клуба на архитектите в София се проведе панел за миграцията в рамките на конференцията “Международна феминистка среща”, организирана от българската феминистка организация ЛевФем и Платформата “Транснационална социална стачка” (8-11 септември 2022 г.). По-долу можете да прочетете леко редактирана версия на речта на Сиаваш Шахаби по време на дискусията. Сиаваш Шахаби е ирански политически бежанец, който живее в Атина и пише за блога “The Fire Next Time”. 

Здравейте. Аз съм Сиаваш, политически бежанец от Иран. В момента живея в Атина и съм там от около 6 години. Исках да говоря за ситуацията в Гърция, в Атина. 

Като цяло в Гърция капацитетът на бежанските лагери е само 17 000 бежанци. Разбира се, броят на бежанците в региона е много по-голям. Насочвам вниманието към Атина, където органът за имиграция и убежище иска да закрие последния лагер в града – “Елеонас”. Въпреки лошото здравословно състояние на хората от лагера, много от мигрантите искат да останат там, защото имат лесен достъп до здравни грижи, училищата са наблизо и имат достъп до всякаква работа. Има неща, до които нямат достъп, докато живеят в други лагери, тъй като всички те са много далеч от градовете и в лагерите няма подходящи услуги за тях, особено медицински.

Говорейки за другите лагери, трябва да отбележа, че повечето от хората, които живеят там, са от уязвими групи, като бременни жени, особено хора от африкански страни. Повечето от тях живеят в Гърция от пет или шест години без документи.

تأثیر موج دوم فمینیسم در رمان ایرانی سووشون

جلد یکی از نسخه‌های انگلیسی سووشون (منبع: یوتیوب)

Analize Journal of Gender and Feminist Studies رومانی، n. 17 (31)/2022

نوشتۀ ولادیمیر میتییف¹

جامعۀ ایران تا پیش از انقلاب اسلامی بخشی از جریان جهانی اندیشه‌ها بود و پدیدآورندگان آن از دستاوردهای اندیشۀ جهانی برای نقد واقعیت آن استفاده می‌کردند. برای مثال «نظریۀ وابستگیِ» معروف، که جهان را به یک مرکز توسعه‌یافتۀ صنعتی و یک حاشیۀ استثمارشده تقسیم می‌کند، برای درک مقالۀ «غرب‌نشینی» جلال آل احمد (1961) بسیار به‌کار آمد. مسیر توسعۀ ایران را با غلبه بر عقب‌ماندگی تکنولوژیکی و اقتصادیِ ایجادشده توسط تابعیت شبه‌استعماری ترسیم می‌کند.

به همین ترتیب، موفقیت‌های موج دوم فمینیسم (که در دهه‌های 1960 و 1970 در غرب به اوج خود رسید) مبنای درک رمانی شد که در بستری کاملاً فرهنگی‑ایرانی نوشته شده بود. این رمان سووشون نام داشت و نوشتۀ سیمین دانشور بود.

تا پیش از دانشور، در ایران فقط مردان رمان می‌نوشتند، بنابراین می‌توان دانشور را اولین زن رمان‌نویس ایرانی دانست. این رمان از تکامل شخصی یک زن تحصیل‌کردۀ ایرانی می‌گوید که از تبعیت او از هنجارهای اجتماعی و نظم مردسالارانه شروع می‌شود و تا اعتراض آشکار او به وضعیت موجود ادامه می‌یابد.این تکامل براساس پویایی اخلاقی درونی قهرمانی اتفاق می‌افتد که هیچ الگو و پشتوانه‌ای برای رهایی خود ندارد. او خود را از نظم ظالمانه رها می‌کند و پیشگام جنبش زنان ایران می‌شود. گرچه در زمان ما جنبش فمینیستی به‌طور سنتی قوی است، اما در طول جنگ جهانی دوم، یعنی زمانی که کنش در رمان اتفاق می‌افتد، به‌سختی درحال ظهور بود.

این مقاله درپی آن است که اثبات کند رمان سووشون از موج دوم فمینیسم در غرب الهام گرفته است، همچنین امواج فمینیسم را بررسی می‌کند، زندگینامۀ سیمین دانشور را ارائه می‌کند، ارجاعاتی به بخش‌هایی از رمان دارد و رهایی شخصیت اصلی زری را، که دانشور آشکارا با آن یکی می‌شود، تحلیل می‌کند. روش مورد استفاده را خواندن نزدیک می‌نامند.

این نکته حائز اهمیت است که تکامل معنوی زری در سووشون را عوامل متعددی تعیین می‌کنند که می‌توان به این موارد اشاره کرد:

میل او به امنیت و یکپارچگی خانه و خانواده‌؛ تضاد میان تحصیلات درجه‌یک او در مدرسۀ انگلیسی شیراز و فساد و ویرانی ناشی از جنگ و اشغال جنوب ایران به‌دست بریتانیا و درنهایت ظهور و سپس افزایش شجاعت زری برای مخالفت با نظم انسان‌ساخته‌ای که در آن او را جنس پست‌تر معرفی می‌کند.

این تحول که با پویایی‌های درونی صورت می‌گیرد زری را متوجه این نکته می‌کند که اگر موضوع مدنظر او صرفاً روابط عمومی باشد، هرچه به آن اهمیت می‌دهد نابود می‌شود. او می‌داند که تا زمانی که جامعه مجبور به این کار نشود به او احترام نمی‌گذارد. با این حال، مخالفت او با قوانین تحمیلی، یک هوس زودگذر نیست، بلکه احساسی عمیقاً آگاهانه از نیاز به عدالت در جهانی است که درحال فروپاشی است.

سووشون، زمان اشغال ایران (1941)، یعنی دوران تفرقه‌افکنی در جنوب ایران، را به‌تصویر می‌کشد. برخی برای کسب قدرت درتلاش‌اند تا با انگلیسی‌ها همکاری کنند، عده‌ای از شرایط نابسامان جامعه سوء‌استفاده می‌کنند و از قاچاق اسلحه سود می‌برند، تعدادی علیه دولت توطئه می‌کنند و بعضی نیز یا با همه‌گیری تیفوس مبارزه می‌کنند و یا بیماران روانی را درمان می‌کنند. در این میان، زری تلاش می‌کند تا سرزمینش را بدون جنگ به‌دست آورد. تفاوت زری با دیگران در این است که او برای خدمت به زندگی تلاش می‌کند، درحالی‌که دیگران در خدمت قدرت هستند. البته این یکی از نشانه‌هایی است که نشان می‌دهد سووشون با درک نقش زنان در جامعه و با مفاهیم موج دوم فمینیسم مطابقت دارد.

L’influenza della seconda ondata del femminismo sul romanzo iraniano Savushun

La copertina di una delle edizioni inglesi del romanzo Savushun (fonte: YouTube)

Rivista di studi femministi e di genere, Analize (Romania), n. 17 (31)/2022

Vladimir Mitev

La società iraniana prima della Rivoluzione Islamica faceva parte del flusso globale di idee e i suoi creatori hanno utilizzato i successi del pensiero mondiale per criticare la loro realtà.

Ad esempio, la famosa teoria della dipendenza, che divide il mondo in un centro industrialmente sviluppato e una periferia sfruttata, è diventata fondamentale per comprendere il saggio scritto da Jalal Al-e Ahmad Occidentosis (1961). Il saggio delinea un percorso per lo sviluppo dell’Iran attraverso il superamento dell’arretratezza tecnologica ed economica create dalla subordinazione quasi coloniale.

Allo stesso modo, i successi della seconda ondata di femminismo (che ha raggiunto il suo apice in Occidente negli anni ’60 e ’70) sono diventati la base per comprendere un romanzo scritto in un contesto culturale prettamente iraniano, intitolato Savushun, di Simin Daneshvar. Daneshar è la prima scrittrice iraniana di romanzi poiché solo gli uomini hanno scritto romanzi prima di lei.

Il romanzo racconta l’evoluzione personale di una donna istruita, iniziando dalla sua subordinazione alle norme sociali e all’ordine patriarcale fino alla sua aperta protesta contro lo status quo. Questo sviluppo del personaggio principale avviene sulla base della dinamica etica interiore dell’eroina, che non ha modelli di ruolo, nessun supporto su cui fare affidamento per la sua emancipazione. Si libera dall’ordine oppressivo e, così facendo, diventa la pioniera del movimento delle donne iraniane. Al giorno d’oggi, il movimento femminista è tradizionalmente forte, ma durante la Seconda Guerra Mondiale, quando si svolge l’azione del romanzo, si è appena manifestato.

L’articolo dimostra che il romanzo Savushun è ispirato dalla seconda ondata di femminismo in ascesa in Occidente. In questo articolo vengono esaminate le ondate del femminismo, viene presentata la vita di Simin Daneshvar, sono riportate citazioni dal romanzo e viene analizzata l’emancipazione del personaggio principale, Zari, con il quale Daneshvar si identifica chiaramente. Il metodo utilizzato è chiamato close reading.

L’evoluzione spirituale di Zari in Savushun è guidata da diversi fattori: dal desiderio di sicurezza e integrità della sua casa e della sua famiglia, dalla contraddizione tra l’istruzione di prima classe, ricevuta presso la scuola britannica di Shiraz, e la corruzione e la devastazione causate dalla guerra nel sud del’Iran Britannico sotto occupazione, dalla comparsa e dall’intensificazione del coraggio di Zari di opporsi all’ordine creato da uomini privilegiati, in cui si identifica come inferiore.

Questa evoluzione avviene interamente con l’aiuto di dinamiche interne che fanno capire a Zari che se lei sarà semplicemente oggetto del giudizio pubblico, tutto ciò a cui tiene, sarà distrutto. Capisce che la società non la rispetterà finché non la costringerà a farlo. Allo stesso tempo, il suo disaccordo con le regole imposte non è un capriccio, ma un senso profondamente consapevole di  giustizia in un mondo che crolla.

Ambientato durante l’occupazione del 1941, il romanzo descrive la divisione che si è creata nel sud dell’Iran: alcuni cooperano con gli inglesi nella loro ricerca del potere, altri approfittano della situazione precaria e del contrabbando di armi, un terzo gruppo di persone cospira contro il governo, mentre un quarto gruppo combatte l’epidemia di tifo o cura i malati di mente. In questo mondo in cui ognuno combatte a modo suo, Zari cerca di rivendicare un territorio libero dai disagi della guerra. Zari si sforza di servire la Vita, mentre gli altri personaggi servono il Potere. Questo è solo uno dei tanti segni che dimostrano che questo romanzo, comprendendo il ruolo delle donne nella società, corrisponde ai concetti della seconda ondata del femminismo.

Die Schriftstellerin Rana Soleimani über die Frauenproteste im Iran: „Schulen und Universitäten sind zu einem Schlachthaus geworden“

Proteste der jungen Menschen im Iran (Quelle: YouTube)

Ionela Dobos

Dieser Artikel wurde am 30. Oktober 2022 bei Press Hub veröffentlicht.

Der Tod der 22-jährigen iranischen Kurdin Mahsa Amini am 16. September im Gewahrsam der sogenannten Sittenpolizei des Irans, löste massive Anti-Regierungs-Demonstrationen aus. Sie hatte angeblich gegen die ultrakonservative Kleiderordnung des Landes verstoßen.

Die Proteste wurden zunächst von Frauen ausgelöst, die es leid waren, die strengen Regeln des islamischen Regimes zu befolgen. Sie haben so gut wie keine Rechte; nicht einmal das Recht, mit nacktem Oberkörper aufzutreten oder allein auf der Bühne zu singen.

Später schlossen sich auch viele Männer den Straßendemonstrationen an. Trotz des gewaltsamen Eingreifens der Behörden, das  243 Tote, darunter 23 Kinder sowie tausende Verhaftungen  zur Folge hatte und eine schwache politische Unterstützung aus dem Ausland – hörten die Proteste nicht auf. Im Gegenteil: Sie nahmen 40 Tage nach dem Tod der jungen Frau weiter zu.

PRESShub sprach mit der iranischen Schriftstellerin Rana Soleimani über die harten Lebensbedingungen für Frauen im Iran, über eine der strengsten patriarchalischen Gesellschaften überhaupt sowie über die Chancen, dass das islamische Regimes fällt.

Ihr erstes Buch „Lorca auf der Straße der Engel“ wurde von den iranischen Behörden mit einem Publikationsverbot belegt. Obwohl sie im Iran an zahlreichen Literaturwettbewerben teilnahm, war es ihr nie vergönnt, einen Preis zu gewinnen, vor allem weil sie sich weigerte, sich den Regeln der Islamischen Republik anzupassen.

Schließlich verließ Rana Soleimani den Iran. Seit 2014 lebt sie in Schweden. Zu Ranas Büchern zählt u.a. „The Ulysses Syndrome“, ein in London veröffentlichter Roman, der die Geschichte einer jüdischen Frau erzählt; sie war gezwungen, den Iran mit ihrem Kind zu verlassen. Ein weiteres Buch ist „Viva la Vida. Es erzählt die Geschichten von vier Frauen im Evin-Gefängnis, die alle jeweils eines anderen Verbrechens beschuldigt wurden. Dieses Buch war im vergangenen Jahr einer der iranischen Bestseller im Ausland.

Die wichtigsten Aussagen von Rana Soleimani

• Das Ministerium für Kultur und Rechtleitung der Islamischen Republik Iran ist dafür verantwortlich, den Zugang zu allen nicht-islamischen Inhalten zu beschränken und die Förderung ausländischer Kultur in der Islamischen Republik zu verhindern.
• Das große Problem der iranischen Gesellschaft besteht darin, dass die Zensur nicht nur im Bereich der Belletristik greift, sondern sich auch auf akademische, wissenschaftliche, theatralische, kinematografische Produktionen usw. auswirkt.
• Solodarbietungen von Frauen auf der Bühne, in einem Theaterstück oder in einem Film sind verboten. Das Berühren des Körpers oder der Haare einer Frau ist gänzlich untersagt.
• Das islamische Strafgesetzbuch des Iran ist das Spiegelbild einer patriarchalischen Gesellschaft, die zu den härtesten weltweit gehört. Frauen haben nur halb so viel Rechte wie Männer. 
• In den letzten Jahren hat es auch Protestbewegungen gegeben, die sich gegen die Pflicht zum Tragen des Hijabs richteten. Die Protestbewegung der Mädchen aus der Elkhebal-Straße seit Januar 2016 hat die Frage der Hijab-Pflicht zu einem der wichtigsten Themen auf politischer und gesellschaftlicher Ebene gemacht.
• Das Problem ist, dass das iranische Regime selbst zugibt, dass die Kultur eine Art Festung ist, die es bisher nicht erobern konnte. Die Kultur ist eine der wichtigsten Säulen des Widerstands der Bevölkerung gegen das Regime.
• Heute kann man sagen, dass das diktatorische Regime das Spiel verloren und dass sich der Geist der Gemeinschaft verändert hat. Die Islamische Republik muss beseitigt werden. Das Hauptproblem ist nicht die Beseitigung des Schleiers. Die Menschen wollen Bürgerrechte und sie wollen, dass diese Rechte respektiert werden.

Н. E. Seyyed Mohammad Javad Rassouli: Protests in Iran were triggered by external forces

Protests of the young people in Iran (source: YouTube)

“Europe’s and the US’ human rights positions are a political joke”

Georgi Markov

This article was published on 26 October 2022 on the website of the BNR Horizon programme.

“The protests, which have grown into riots, were triggered by external forces.” This is what H.E. Seyed Mohammad Javad Rasouli, Ambassador of the Islamic Republic of Iran to Bulgaria.

Protests accompanied by riots continue in Iran. Tensions escalated in September following the death of 22-year-old Mahsa Amini, three days after she was detained by morality police for improperly wearing a hijab. Protesters blamed law enforcement for her death. The authorities deny these allegations.

“The Constitution of the Islamic Republic of Iran recognizes the right to public protest and criticism. Many peaceful gatherings were held and ended even without the presence of police and security forces. At the same time, like any political system in the world, the Iranian Government regards the preservation of territorial integrity, the security of the people and public order as its red line and, from this point of view, distinguishes between ‘protest’ and ‘disorder’.

“What we witnessed after the second day was no longer just a protest but organised disorder and violence. As a result of investigations by the security services, armed terrorist groups were found to be present among the protesters. I ask you, if your security institutions were confronted with actions that violated security and public order, what would they do? According to statistics, last year hundreds of people, including women, were killed as a result of shootings by US police. Have the European Union and European countries taken any action against the United States to uphold and respect human rights? Has the West imposed sanctions on Saudi Arabia because of human rights? In my opinion, the positions of Europe and America regarding human rights are a big political joke. European governments, for their political and economic interests, are acting against the security of Iran, which is the only true democracy in the region’.